Wateroverlast, droogte of waterkwaliteit. Wat kan de overheid doen?

Kies gebieden in het stroomgebied van de Heulebeek waar weinig mensen wonen en probeer daar graslanden vlak naast de heulebeek te verlagen, zodat bij hoge waterstanden de Heulebeek daar in de breedte kan uitbreiden zodat gebieden stroomafwaarts niet overstromen. Op die manier kan voorkomen worden dat huizen van mensen overstromen. Bij de keuze van de locatie moeten afwegingen rond schade worden gemaakt. Kies gebieden waarvan de (economische) schade duidelijk veel lager is dan de schade door overstromen van huizen. Dit gebied staat dan maar een aantal dagen per jaar blank.

De overheid doet een oproep naar grondeigenaar om bufferbekkens aan te leggen die ook een meerwaarde hebben voor de particulier.

Het afvalwater van de woningen van de Overheulestraat - Maalstraat en Wittemolenstraat - Dadizelestraat komt nu nog via grachten in de beek terecht. Het zou wenselijk zijn om deze woonwijken aan te sluiten op een rioolwaterzuiveringsinstallatie. Dit zal de kwaliteit van de beek zeker verbeteren en geurklachten sterk verminderen.

Ruimte voor stilteplek in mooie natuur aan het water

Door het uitbreiden van de winterbedding langs de Heulebeek kan er opnieuw meer ruimte gegeven worden aan het water. Deze extra ruimte zal er voor zorgen dat de waterpeilen bij wateroverlast verder gaan dalen in de bebouwde gebieden. Het vasthouden van water kan daarenboven tijdens momenten van watertekorten een belangrijke rol opnemen en zal de biodiversiteit van de vallei verhogen.

Verder inzetten op projectkaders waar nieuwe samenwerkingsverbanden, innovaties, etc gedurende een bepaalde periode kunnen worden uitgetest. Dergelijke projectkaders zijn nodig om van te leren en zo de juiste beslissingen te nemen voor de toekomst. Een mooi voorbeeld van dergelijk projectkader waarbinnen 8 ambassadeursprojecten zijn goedgekeurd, is de Oproep Proeftuinen Droogte (2019).

Bij heraanleg van openbaar domein per jaar een pilootproject realiseren voor ontharding en vergroening waarbij plaats gecreëerd wordt voor water – tijdelijke opvang van water op een waterplein. En duidelijk communiceren over de ontharding en waterdoorlatende verharding en het belang ervan.

Door de groene zones langs de Heulebeek toegankelijk te maken kunnen we beleving creëren langs de Heulebeek. We maken de waterloop terug zichtbaar en tonen zijn troeven. Ook in het stedelijk gebied moet de waterloop terug zichtbaar gemaakt worden. Hierdoor wordt ook het ‘Ownership’ aangewakkerd. Door als overheid zelf het goede voorbeeld te stellen en de eigenaars te duiden op de meerwaarde en de kansen van deze structuren, zullen die eigenaars makkelijker te overtuigen zijn dit door te vertalen op en langs de eigen gronden.

Wachtbekkens bouwen op de hoofdwaterloop in het midden van het stroomgebied, bv voor de Heulebeek thv Dadizele, aan de kerk in Ledegem, Moorsele op nog meer afwaarts hebben weinig effect. De debieten die daar toekomen zijn bij zware buien groter dan de afvoercapaciteit van de waterloop en deze debieten komen toe met veel vertraging op zo'n afwaartse locatie en blijven soms dagen aanhouden. Een wacht bekken, zelfs al is het off-line, is nooit groot genoeg. Bij de hydraulische moddelering van Heulebeek moest ik vaststellen dat de berekende buffering afwaarts de kerk van Ledegem op het grondgebied Moorsele met een buffercapaciteit van 700.000m³ slechts een waterstandsvermindering thv de kerk had van een 10 cm. Ook afwaarts was er weinig effect, 20cm net na het wachtbekken gaande naar geen effect net voorbij Moorsele.

Handhaving en controle van vergunningen, lozingen, verhardingen. Kortere opvolging van de uitvoer van de vergunningen en of ze op een correcte manier gebeuren, zodat boetes vermeden worden.

Verdere uitbouw rioleringsstelsel (centrale & decentrale aanpak). Het rioleringsstelsel dient verder versneld en volgens een vooropgestelde planning te worden uitgebouwd met het oog om zo veel mogelijk zuiver water ter plaatse te houden.

De natuur kan niet makkelijk zijn gang gaan.

Aanleggen van een wandelpad van begin tot einde met plaatsen met (water)recreatie en rustplaatsen/pick-nick-plaatsen onderweg zodat mensen terug meer fietsen, wandelen, ravotten, samen buiten komen

Toegankelijk maken voor wandelaars, buggy's en rolstoelen

Inzetten op innovatieve filters die stikstof en fosfor opvangen vooraleer het in rivieren en beken terecht komt. Hier kan geleerd worden uit het NuReDrain project - https://www.vlakwa.be/projecten/demonstratieprojecten/lopende-projecten/nuredrain/,

Stimuleer ontharding bij bedrijven en inwoners: zorg dat opritten en parkings aangelegd worden met waterdoorlatend materiaal. Voorzie eventueel een subsidie voor mensen die kiezen voor waterdoorlatend materiaal, of voorzie en subsidie voor mensen die harde grond vervangen door waterdoorlatende ondergrond.

Nabij de Berkenlaan in Moorsele is de Heulebeek ingesloten door private tuinen over een afstand van 300m. Hierdoor is de erfdienstbaarheidstrook voorzien voor het onderhoud van de waterloop niet toegankelijk en is dit traject moeilijk en duur om te onderhouden. Bovendien is er een overstromingsrisico van woningen in de Berkenlaan. VMM wenst samen met de gemeente en de bewoners dit probleem aan te pakken in een gedragen project die een vervolg zou kunnen zijn op het Groen lint door Moorsele.

Door een gedifferentieerd beheer maaien en ruimen we minder grondig in natuur- en parkgebieden waardoor de waterloop daar wat ruwer wordt en er op deze locaties meer water in de vallei geborgen wordt. Hierdoor dalen de maximale waterpeilen in woon- en landbouwgebieden.

Een on-line wachtbekken is een bekken waar de waterloop doorloopt of naast loopt zonder scheiding tussen bekken en waterloop. De bedoeling van een wachtbekken is om pas te worden opgevuld als de waterloop zijn maximum afvoercapaciteit heeft bereikt, maw als de beek nagenoeg volstaat. Bij een on-line bekken is, op het moment dat de waterloop zijn volle capaciteit heeft bereikt, het bekken ook vol. Een off-line bekken loopt pas vol als de beek zijn volle afvoerkapaciteit heeft bereikt, dit via een overstort van de beek naar het bekken. Dus komt, op het moment dat de beek het stijgende debiet niet meer aankan, de voorziene buffering pas dan in werking. Bij daling van het debiet in de beek loopt het wachtbekken leeg via een terugslag klep. Dit principe wordt nu, weliswaar manueel door de brandweer, toegepast door de gemeente Ledegem Harelbeek thv de Kleine Izegemstraat.